یوهان ولفانگ گوته در خانوادهای ثروتمند در شهر فرانکفورت به دنیا آمد. شکسپیر آلمانی فقط شاعر و نویسنده نبود، بلکه دولتمرد، منتقد و فیلسوف نیز بود. گوته را مهمترین شاعر آلمانی میدانند و آثارش را در ردۀ مهمترین شاهکارهای جهان قرار میدهند.
گوته، که اکنون آثارش جزو لاینفک کتابهای درسی مدارس آلمان است، نوشتن را در سال 1773 آغاز کرد. گوته آلمانی از بیست و پنج سالگی به عنوان نویسنده شناخته شد. در سال 1774، با نگارش کتاب رنجهای ورتر جوان، به شهرت جهانی رسید. پس از آن، دوست و مشاور ارشد دوک کارل آگوست شد. گوته در دوران زندگیاش، شعر، رمان و نمایشنامه نوشت و نبوغش را در همه این زمینهها نشان داد. فاوست شاهکار گوته بود که نگارش آن 60 سال طول کشید. این نمایشنامه فلسفی الهامبخش نویسندگان و فلاسفه بزرگی مانند نیچه، بکت و کافکا شد.
در دهۀ 1790، گوته الگوی شاعران و نویسندگان آلمانی زبان و انگلیسی زبان بود. وی را پیشتاز رمانتیسم میدانند.
در آثار گوته، میتوانید عصارۀ فرهنگ آلمانی را ببینید. این نویسنده فلسفه را نیز با داستانهایش در آمیخته است. در میان آثار گوته، میتوانید خود زندگینامه، مقاله، شعر و حتی رسالههای علمی متعددی را ببینید.
ترجمه آثار گوته به فارسی
آثار متعددی از گوته به فارسی ترجمه شده است. برخی از این آثار نیز بیش از یک بار ترجمه شدهاند. در ادامه، برخی از آثار مهم گوته را که به فارسی ترجمه شدهاند برایتان خواهیم گفت.
فاوست
فاوست
فاوست، بهترین اثر گوته، نمایشنامهای حماسی است و آن را دو مترجم بزرگ ایرانی به فارسی ترجمه کردهاند:
م. ا. به آذین (محمود اعتمادزاده)
محمود حدادی
اعتمادزاده این اثر را از زبان فرانسه ترجمه کرده است و محمود حدادی آن را از آلمانی به فارسی ترجمه کرده است.
رنجهای ورتر جوان
رنجهای ورتر جوان
گوته رمان رنجهای ورتر جوان را طی شش هفته، در 25 سالگی، نوشت. این رمان مورد تحسین اشخاصی مانند ناپلئون بناپارت، توماس کارلایل و ماری شلی قرار گرفت. این رمان را محمود حدادی، مترجم آلمانی، به فارسی برگردانده است.
دیوان غربی شرقی
دیوان غربی شرقی شامل سرودههای گوته است. این اثر مهم گوته را محمود حدادی، کوروش صفوی و سعید پیرمرادی به فارسی ترجمه کردهاند.
توماس مان (1955- 1875)
توماس مان
توماس مان در خانوادهای ثروتمند در لوبک به دنیا آمد. در دوران مدرسه، به روزنامهنگاری علاقهمند شد و خودش را برای این کار آماده کرد، اما در نهایت، به سوی داستاننویسی گرایش پیدا کرد و کارش را با نگارش داستان کوتاه آغاز کرد.
مان تحت تأثیر نویسندگان و فیلسوفانی مانند گوته، شوپنهاور و نیچه بود.
در سال 1930، مان به سیاستهای نازی و فاشیسم تاخت و با کمونیستها و سوسیالیستها ابراز همدردری کرد. بسیاری از آثار مان انعکاس بحران دورهای است که مان در آن میزیست.
در سال 1929، مان جایزه نوبل ادبیات را برای رمان بودنبروکها دریافت کرد.
مان در سال 1955 در زوریخ درگذشت.
ترجمه آثار توماس مان به فارسی
آثار متعددی از مان به فارسی ترجمه شده است. در ادامه، از برخی از این آثار برایتان خواهیم گفت.
بودنبروکها
بودنبرکها اولین موفقیت بزرگ مان بود. در این رمان آلمانی، میتوانید تأثیرات مدرنیته را بر زندگی سنتی آلمانیها ببینید. مان در این اثر چهار نسل از یک خانواده را به تصویر میکشد و آن را با فلسفۀ شوپنهاور در میآمیزد و بدین ترتیب، انحطاط یک خانواده سنتی ثروتمند آلمانی را شرح میدهد.
این اثر جایزۀ نوبل را برای مان به ارمغان آورد.
بودنبرکها راعلی اصغر حداد از آلمانی به فارسی ترجمه کرده است.
مرگ در ونیز
مرگ در ونیز یکی دیگر از آثار مهم مان است که میتوانید بازتاب فلسفۀ نیچه و افلاطون را در آن ببینید. حسن نکوروح و محمود حدادی آن را به فارسی ترجمه کرده است.
مرگ در ونیز
کوه جادو
کوه جادو از آثار مهم ادبیات مدرن آلمان است. مان این اثر را به زبانی نمادین نوشته است. نکوروح رمان کوه جادو را نیز از همین نویسنده به فارسی ترجمه کرده است.
هرمان هسه (1962- 1877)
هرمان هسه در دهکدهای کوچک در مرز جنگل سیاه به دنیا آمد. خانوادۀ هسه، پدرش، مادرش و مادربزرگش، از مبلغان مذهبی در هند بودند. بدین ترتیب، هسه تحت تأثیر پروتستانیسم، فلسفه و مذاهب شرقی قرار گرفت. میتوانید بازتاب این تأثیرپذیری را در آثار هسه مشاهده کنید.
هسه، در دوران کودکی، از نظام خشک آموزشی آلمان متنفر بود. میتوانید آثار این انزجار را در رمان زیر چرخ مشاهده کنید. دانش آموز داستان زیر چرخ خود هسه است. هسه، در 13 سالگی، پیش از ترک مدرسهای که استرس زیادی به وی تحمیل میکرد به خودکشی فکر کرد.
در بسیاری از آثار هسه میتوانید رد پایی از داستان زندگی خودش را ببینید. طلاق، انتقاد به ملیگرایی آلمانی، سفرها و جستجو در پی روشنگری موضوعات محوری آثار هسه هستند. از آثار مهم هرمان هسه میتوان به آثاری مانند سیذارتا، سفر به شرق، دمیان و گرگ بیابان اشاره کرد.
در سال 1946، هسه برندۀ جایزه نوبل ادبیات شد.
ترجمه آثار هسه به فارسی
آثار متعددی از هسه به فارسی ترجمه شده است. در ادامه، برخی آثار ترجمه آلمانی هسه را برایتان آوردهایم.
گرترود
شخصیت اصلی رمان گرترود یک موسیقیدان است. این داستان را شهات حمزاوی به فارسی ترجمه کرده است.
سلوک به سوی صبح
سلوک به سوی صبح یکی دیگر از آثار هسه است و سروش حبیبی آن را از آلمانی به فارسی ترجمه کرد.
خواب نیلبک
خواب نیلبک را نیز حبیبی از آلمانی به فارسی ترجمه کرده است.
آلفرد دوبلین (1957- 1878)
آلفرد دوبلین
وقتی آلفرد دوبلین فقط 10 سال داشت، رابطه عشقی پدرش خانوادهشان را از هم پاشید. مادرش تصمیم گرفت 5 فرزندش را با خودش به دوبلین ببرد. دوبلین نیز مانند بسیاری از نویسندگان آلمانی به مدرسه رفت. دوبلین نیز نظام آموزشی آلمان را دوست نداشت. وی درسش را ادامه داد و پزشک شد و در یکی از محلههای کارگرنشین برلین به طبابت پرداخت.
دوبلین یهودی بود، از این رو، با قدرت گرفتن نازیها، مجبور شد به فرانسه و سپس، آمریکا فرار کند. در سال 1945، به آلمان بازگشت، اما دوباره به فرانسه رفت. دوبلین را از بااستعدادترین نویسندگان جنبش اکسپرسیونیسم میدانند.
ترجمه آثار دوبلین به فارسی
برلین الکساندر پلاتس بهترین اثر دوبلین است که شهرت جهانی را برایش به ارمغان آورد. این شاهکار ادبیات آلمان را علی اصغر حداد به فارسی ترجمه کرده است.
برتولت برشت (1956- 1898)
برتولت برشت از اثرگذارترین شاعران و نویسندگان قرن بیستم است. در سال 1915، از مدرسه اخراج شد، چرا که معتقد بود فقط کسی که عقل نداشته باشد متقاعد میشود جانش را برای وطنش بدهد. برشت، برای فعالیت در حوزه تئاتر، به مونیخ و سپس، برلین رفت. در سال 1933، وقتی نازیها قدرت گرفته بودند،از آلمان گریخت و به اسکاندیناوی رفت. بهترین نمایشنامههایش را طی سالهای 1937 تا 1941 نوشت. در سال 1941، وقتی ارتش نازی به اسکاندیناوی حمله کرد، برشت مجبور شد به آمریکا فرار کند. در نهایت، پس از طی فراز و نشیبهای مختلف، به برلین شرقی برگشت و کمپانی تئاتر Berlin Ensemble را تأسیس کرد. آخرین سالهای زندگیاش را در برلین شرقی سپری کرد.
مارکسیسم در مضامین و زیباییشناسی آثار برشت نفوذ کرد و حتی در سال 1954، جایزه صلح استالین را دریافت کرد. وی شهامت بیان عقاید و افکارش را در دنیای تئاتر داشت و همین سبب شد مخالفان زیادی پیدا کند. نبوغ و استعداد بیمانندش سبب شد سبک تئاتری پویایی را برای بیان دیدگاهها و عقایدش ارائه کند. شعر برشت
ترجمه آثار برشت به فارسی
از آثار ترجمهشدۀ برشت به فارسی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
ننه دلاور و فرزندان او
کتاب ننه دلاور و فرزندان او را مصطفی رحیمی به فارسی ترجمه کرده است.
زندگی گالیله
زندگی گالیله یکی دیگر از آثار برشت است و عبدالرحیم حمیدی آن را به فارسی ترجمه کرده است.
گونتر گراس (1927-2015)
گونتر گراس
گونتر گراس نویسنده، شاعر، نمایشنامهنویس، تصویرساز، گرافیست و مجسمهساز آلمانی است که در سال 1999، جایزه نوبل را به خودش اختصاص داد. وی در سال 1927، در آلمان به دنیا آمد و در نوجوانی، یعنی اواخر سال 1944، به شاخه نظامی حزب نازی پیوست. در سال 1945، به دست نیروهای آمریکایی دستگیر شد و یک سال بعد، آزاد شد. در آمریکا، شروع به کار در معدن کرد و سنگکاری را یاد گرفت. پس از آن، در مدرسه هنر دوسلدورف، در رشته مجسمهسازی و گرافیک تحصیل کرد و در سال 1953، به برلین غربی رفت تا در دانشگاه هنر برلین تحصیل کند. در دهۀ 1950، گراس شروع به نوشتن کرد.
مضمون اصلی آثار گراس جنگ جهانی دوم و تأثیر آن بر آلمان و آلمانیها است. گراس بعد از 60 سال، اعتراف کرد که در ارتش نازی خدمت کرده است. این اعتراف مدم را شوکه کرد و باعث شد وی را بسیار نقد کنند.
ترجمه آثار گراس به فارسی
سه اثر از گراس به فارسی ترجمه شده است. در ادامه، این آثار و مترجمینشان را معرفی کردهایم:
طبل حلبی
طبل حلبی مشهورترین اثر گراس است و سروش حبیبی آن را از آلمانی به فارسی ترجمه کرده است. گراس جایزۀ نوبل را برای نگارش این اثر دریافت کرد.
موش و گربه
موش و گربه را کامران فانی به فارسی ترجمه کرده است. این کتاب در مورد پسری نوجوان است و اتفاقات آن در جنگ جهانی دوم و حکومت نازی رخ میدهد.
سالهای سگی
رمان سالهای سگی را حسن نقرهچی به فارسی برگردانده است. این داستان نیز به جنگ جهانی و نازیها میپردازد.
سخن آخر نفیسه ماهرخی
نویسندگان آلمانی تأثیر مهمی بر ادبیات جهان داشتهاند و آثارشان به زبانهای مختلف ترجمه شده است. آثار این نویسندگان از آلمانی به فارسی یا از زبانهای واسطه، مانند انگلیسی و فرانسه، به فارسی ترجمه شدهاند. برای شناخت درست ادبیات آلمان، ابتدا، به سراغ نویسندگان برتر آلمانی و شاهکارهای ادبیات آلمان بروید.